གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་ནང་ཆོས་བོད་དུ་དར་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ།
རྩོམ་ཡིག་འདི་ཐེངས། 1922 བཀླགས་འདུག
ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐུ་རིང་དུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་གཙོས་རྒྱལ་ཁག་དགུ་ལ་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་བའི་སྐོར་དང་བོན་དཔེ་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་ཚུལ་བཀོད་པའི་ནང་དོན་གཉིས་པོ་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཏེ་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་ཡུལ་དུ་དར་བའི་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་བ།
།
དང་པོ། བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་བོད་དུ་དར་བའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ལ་བན་ལུགས་འཛིན་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་འཁྱར་བོན་དུ་ངོས་བཟུང་མཛད་ཡོད་པའི་ཚུལ།
།
བོད་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་དཔེ་ཆོས་རྣམས་སུ་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་ཏ་ཟིག་དང་བྲུ་ཤ་ཁ་ཆེ་སོགས་ནས་མུ་སྟེགས་འ་ཞ་བོན་བྱ་བའི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་དར་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་ཁོང་ཚོས་བོན་ལ་རྡོལ་བོན་དང་འཁྱར་བོན། བསྒྱུར་བོན་བཅས་རྣམ་གྲངས་གསུམ་དུ་དབྱེ་དགར་ཕྱེས་ཡོད་པའི་ནང་གི་འཁྱར་བོན་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཚུལ་བཤད་ཡོད། བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་ཕྱེས་པ་དེ་བོད་ཀྱི་བན་ལུགས་འཛིན་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བཞག་པའི་བོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས་བོན་ལུགས་རང་ལ་དབྱེ་ཚན་དེ་དག་ཁས་ལེན་བྱེད་སྲོལ་བྱུང་མེད། བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་དེ་འབྲི་གུང་སྐྱོབས་པ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོས་1143-1217བོན་གྱི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་བཞག་ལ་འཁྱོག་བརྗོད་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་དེ་ལ་འཐད་ལྡན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་ཅིག་མེད་པར་བརྗོད། འོན་ཀྱང་བཤད་རྒྱུན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཀྱི་བན་ལུགས་འཛིན་མཁན་དག་གིས་བོན་གྱི་བྱུང་འཕེལ་གླེང་སྐབས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱབ་རྟེན་ལ་སྤྱད་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལུང་ཚིག་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། བཞེད་པ་འདི་ཉིད་འབྲི་གུང་སྐྱོབས་པ་མགོན་པོས་རྟོག་བཟོ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་མིན་གང་ལྟར་ཡང་། མིག་སྔའི་ཆར་བཤད་ཚུལ་འདི་ཉིད་བོན་གྱི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་བཞག་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་ལུང་ཚིག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མཐོང་གསལ་ཡིན། ང་ཚོས་འདི་ནས་སྣང་འཇོག་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ནི་བན་ལུགས་འཛིན་མཁན་དག་གིས་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་དར་བའི་འཁྱར་བོན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་གླེང་སྐབས། ཁ་ཆེ་དང་ཞང་ཞུང་། བྲུ་ཤ་དང་གྲུ་གུ་སོཊ་ངེས་མེད་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་མང་དག་ཅིག་ནས་བོད་ཡུལ་དུ་འཁྱར་བར་གསུངས་ཡོད་པ་ལས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་ངོས་འཛིན་གནང་ཐུབ་མེད། གནས་ཚུལ་དེའི་དཔེ་མཚོན་ཡང་དག་པ་ཞིག་ནི།རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་དུ་བཀོད་པའི་འདིའི་སྐོར་གྱི་ནང་དོན་དེར་གཟིགས་ན་ར་སྤྲོད་ནུས་པ་ཞིག་རེད། འོ་ན་རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་དུ་ཇི་ལྟར་བྲིས་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་”ཡུ་འགུར་ས་སྣ་བྱ་བ་ན་མུ་སྟེགས་བྲེག་པའི་བོན་པོ་ཝ་ཞ་བྱ་བ་ཞིག་ལ་བོན་བྱུང་”སྟེ་ཞེས་མུ་སྟེགས་འ་ཞ་བོན་བྱ་བ་དེ་ཡུ་གུར་ས་སྣ་ཟེར་བའི་ཡུལ་ནས་【1】བོད་ཡུལ་དུ་འཁྱར་ཡོང་བར་བཞེད་ཡོད།དོན་དངོས་སུ་གྲུ་གུ་དང་ཡུ་གུར་གཉིས་ཀ་དེང་གི་ཤིན་ཅིང་དུ་འབོད་པའི་ཡུལ་སྟེ། སྔར་རང་རེས་ལི་ཡུལ་དུ་འབོད་པའི་ཡུལ་གྲུ་དེ་རང་ལ་བཤད་པ་ཡིན་ཞིང་། ཡུལ་དེར་སྔོན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཆེས་ཆེར་དར་མྱོང་བ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་གཏམ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིར་ང་ཚོས་དེ་ཚུལ་ལ་བསམ་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན་དུས་རིམ་དེར་ལི་ཡུལ་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་འཕེལ་འགོ་ཚུགས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་སྲིད་པར་ཤེས་ནུས་མོད། འོན་ཏེ་འབྲི་གུང་བའི་གཙོས་བོད་ཀྱི་བན་ལུཊ་འཛིན་མཁན་དག་གིས་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་དར་བའི་ཆོས་ལུགས་དེ་ཉིད་མུ་སྟེགས་འ་ཞའི་ཆོས་ལུགས་བྱ་བར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་ལ། 
ཆོས་ལུགས་དེ་ཉིད་བོན་དང་འདྲིས་པར་གྱུར་བས་ཆ་ནས་འཁྱར་བོན་ཞེས་པའི་མིང་གཞི་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་བཏགས་གནང་མཛད་ཡོད། གང་ལྟར་བཤད་རྒྱུན་འདི་དག་གི་གུད་ནས་ང་ཚོས་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་བོད་དུ་བོན་ལུགས་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལུགས་གཞན་ཞིག་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཚུལ་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པ་མ་ཟད་ཆོས་ལུགས་དེ་ནི་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་འཕེལ་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་རང་ཡིན་པར་མཐོང་བས།འདིར་རྒྱ་བོད་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཁག་ཅིག་གི་ནང་དོན་ལ་དཔྱད་ཞིབ་དང་གོ་བསྡུར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་ནས་གཤམ་དུ་གནད་དོན་དེའི་སྐོར་ཞིབ་མོ་ཙམ་གླེང་ཐུབ་མིན་ལ་འབད་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། དེས་ན་ཐོག་མར་ང་ཚོས་སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་ཟེར་བའི་དཔེ་རྙིང་དེའི་རྩོམ་དུས་དང་དེ་ཉིད་མཛད་པ་པོ་སུ་ཡིན་གྱི་སྐོར་ལ་ནན་ཏུར་གྱིས་ཤེས་རྟོགས་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཏེ་རྩོམ་གྱི་ནང་དོན་དངོས་ལ་འཇུག་རྒྱུ་ནི་འགག་གནད་འདི་ཉིད་ཁ་གསལ་ཡོང་བའི་ཐབས་ལམ་བཟང་པོ་ཞིག་རེད་སྙམ།ཡིན་ན་ཡང་འདི་ཉིད་གཏེར་ནས་བཞེས་མཁན་ཁོད་པོ་བློ་གྲོས་ཐོགས་མེད་ཞུ་བའི་སྐོར་ཞིབ་མོར་བཀོད་པ་ཞིག་ཤིན་ཏུ་ནས་དཀོན་པར་སྣང་བས་དེའི་སྐོར་ཞིབ་མོ་ཞིག་འདིར་འགོད་ཐབས་མ་བྱུང་མོད། རགས་རིམ་ཙམ་ཞིག་ནི་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར་འདིར་བཀོད་ན། “བློ་གྲོས་ཐོགས་མེད་ཞུ་བ་ནི་ཡུལ་མདོ་སྨད་ཁོད་པོ་ཞེས་པའི་གནས་སུ་ཡབ་དབྲ་ནག་གི་གདུང་ལས་འཁྲུངས་པའི་སྔགས་བོན་ཁྲོ་རྒྱལ་རྩེ་མོ་དང་།དམུ་ཚ་སྒ་རིགས་ལས་གྲོལ་བའི་མཁའ་འགྲོ་མའི་རྣམ་སྤྲུལ་མཚོ་མོ་སྒྲོན་གཉིས་ལ་རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ལྕགས་ཕོ་འབྲུག་ལོར་སྐུ་བལྟམས། སྐུ་འཁྲུངས་མ་ཐག་ནས་ང་ནི་དྲན་པ་ནམ་མཁའ་ཡིན་ཞེས་པའི་གསུང་འབྱོན།དགུང་ལོ་བཞི་ནས་འབྲི་ཀློག་གཉིས་ཀ་མཁྱེན་ཅིང་ལོ་ངོ་དྲུག་ནས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བཞེས་ཏེ་མཚན་གཡུང་དྲུང་བདུད་འདུལ་དུ་བཏགས། དེ་ནས་བསྟན་པའི་བདག་པོ་བུ་སྟོན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཀྱི་མདུན་ནས་གསང་སྔགས་སྤྱི་སྤུངས་སྐོར་ལ་གསན་བཞེས་གནང་། རྒྱལ་རོང་གི་ཡུལ་དུ་རྫ་བོ་རིག་པ་རང་ཤར་གྱི་མདུན་དུ་ཕེབས་ནས་རྫོགས་ཆེན་སྙན་བརྒྱུད་ཀྱི་དབང་བཞི་སྤྱི་དང་རིག་པའི་རྩལ་ལ་ཉམས་སྦྱངས་པས་ཀློང་གྲོལ་དུས་མཉམ་གྱི་དགོངས་པ་ཅིག་ཆར་དུ་བརྙེས། དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་པར་དག་སྣང་གི་རྩལ་རྒྱས་ཏེ་ལྷ་དང་བླ་མ་ཌཱཀྐི་དུ་མའི་ཞལ་གཟིགས་ནས་གཏེར་འདོན་པའི་བརྡ་མང་དུ་བྱུང་། དེ་ནས་གཏེར་འདོན་པའི་དུས་ལ་བབས་ནས་སྦས་ཞབས་བྲག་དཀར་ནས་གཏེར་གྱི་ཁ་བྱང་དང་ཤོག་སེར། བྲམ་ཟེའི་ཐོད་པ་སྒྲོམ་བུ་དང་བཅས་པ་གདན་དྲངས། ཤོག་སེར་བོད་ཡིག་ཏུ་ཕབས་པ་ལས་བོན་སྡེ་བཅུ་ཕྲག་དང་【2】སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་ཆེན་མོ་བཅས་བྱུང་ངོ་”ཞེས་ཁོང་ཉིད་དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་ཙམ་ལ་སོན་སྐབས་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་གི་དཔེ་གཞུང་འདི་ཉིད་སྦས་ཞབས་བྲག་དཀར་ཟེར་བའི་གནས་ནས་གཏེར་དུ་བཞེས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མཐོང་ཐུབ། སྤྱིར་སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་འདི་ཉིད་ཐོག་མར་མཛད་མཁན་བླ་ཆེན་དྲན་པ་མཁའ་ཡིན་པར་བསྟན་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་ཉིད་བྱོན་པའི་ལོ་དུས་ནི་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་ཙམ་ལ་ཁེལ་ཡོད་པ་ནི་བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་རྣམས་སུ་གསལ་བས་ཤེས་ཐུབ། 
འོན་ཀྱང་བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་རྣམས་སུ་བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁའ་འབྱོན་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་སྤྱི་ལོའི་གོང་གི་ལོ་༩༧༠ཙམ་ལ་ཡིན་【3】པར་འཁོད་འདུག་པ་དེ་ནི་དངོས་བྱུང་གི་ལོ་ཚིགས་དང་མཐུན་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།དུས་རབས་དང་སྤྱི་ཚོགས་མི་འདྲ་བར་བརྒྱུད་ནས་བོན་གྱི་ཆོས་དང་ཤེས་རིག་ལ་འགྱུར་བ་ངེས་ཅན་ཐེབས་ཡོད་པ་རྩོད་མེད་ཡིན་ཐོག་གི་དཔེ་གཞུང་འདིའི་ནང་དོན་ལའང་ཕྱིས་ཀྱི་བོན་པོ་ཚོས་སྒྱུར་བཅོས་དང་ཁ་སྣོན་བྱས་ཏེ་བཅོས་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་ནི་ཕྱིས་བྱུང་བོན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཕལ་མོ་ཆེའི་བྱུང་རིམ་མང་པོ་ཞིག་ལུང་བསྟན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་ཡོད་【4】པས་ཀྱང་ཤེས་ནུས།དེ་ཡང་དཔེ་གཞུང་འདིར་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་གྱི་ནང་དོན་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་ནི་བན་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་གཞན་གྱི་ནང་དུ་མཐོང་དཀོན་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་དཔེ་གཞུང་འདི་ཉིད་ལ་དཔྱད་གཞིའི་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ཟད། ང་ཚོས་ནང་དོན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་ཇི་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཚུལ་གྱི་གནད་འགག་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་རྟོགས་ཐུབ་ངེས་ཡིན་ལ།བོད་དུ་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཐོག་མར་བསྙེས་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་ཡང་ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་སྙ་བཙན་གྱི་གོང་རོལ་དུ་འཇོག་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ།།
།
གཉིས་པ། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་དུས་སུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་ཚུལ་འཁོད་པའི་ནང་དོན་དེ་དང་བོན་དཔེ་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་ཅུང་ཟད་དར་བར་བཤད་པའི་ནང་དོན་གཉིས་པོ་གནད་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཚུལ།
།
སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔ་བ་སྟེ་སྟོན་པ་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པ་དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ཅུ་བཞེས་པའི་ལོར་ཁོང་ཉིད་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས། ཡུལ་མགྷདྷའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པའི་རིང་བསྲེལ་རྣམས་ཡུལ་དེ་རང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་གྲོས་བཏབ་སྟེ།མཐར་རིང་བསྲེལ་རྣམས་ཁག་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་རྒྱུར་ཐག་བཅད་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ཁག་བརྒྱད་དུ་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཏེ་རིང་བསྲེལ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་རྟེན་དེ་དག་གི་ནང་གཟུངས་སུ་གསོལ་བའི་བཅད་པ་བྱས། དེ་ནི་ཕྱིས་སུ་ནང་པ་བ་རྣམས་ལ་གྲགས་པའི་རྒྱལ་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཆ་བརྒྱད་དུ་བགོས་པའི་རིང་བསྲེལ་རྣམས་ཡིན་པར་ངེས་སོ།། སྟོན་པ་ཞལ་འཚོ་བཞུགས་གནང་བའི་དུས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དགོངས་དོན་རྣམས་རིས་སུ་བྲིས་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་བཀོད་པའི་སྲོལ་ནི་སྐབས་དེར་མ་བྱུང་བར་སྣང་། འོན་ཀྱང་སྟོན་པ་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་༤༨༥ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་དགེ་སློང་དང་དགེ་འདུན་རྣམས་འཚོགས་ཤིང་། དེ་དག་ལས་དགེ་སློང་ཆེན་པོ་ལྔ་བརྒྱ་བདམས་ནས་ཡུལ་མགྷདྷ་རུ་ཆོས་ཀྱི་འདུན་ས་ཆེན་པོ་བགྱིས།ཆོས་ཀྱི་འདུན་ས་དེའི་ཐོག་སྟོན་པའི་ཉེ་སྲས་ཆེན་པོ་སྐར་རྒྱལ་སོགས་སློབ་མའི་གཙོ་བོ་བཅུ་ཡིས་སྟོན་པའི་མི་ཚེའི་བྱུང་རིམ་དང་ཉམས་མྱོང་གིས་བསྡུས་པའི་དགོངས་པ་ཆོས་སུ་གསུངས་པ་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་ཏེ་གླེགས་བམ་དུ་བཀོད། བཀའ་ཡི་དགོངས་དོན་རྣམས་ཀྱང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་དོན་དུ་དྲིལ་ནས་བསྡུ་བ་བྱས་ཤིང་སྟོན་པ་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་བཅུ་སོང་རྗེས་ཙམ་ན་སྟོན་པའི་རྗེས་འཇུག་པ་བདུན་བརྒྱ་ལྷག་གིས་སླར་ཡང་བཀའ་བསྡུ་བྱས་པ་ལ་ཕྱིས་སུ་བཀའ་བསྡུ་གཉིས་པར་འབོད་སྲོལ་བྱུང་། སྟོན་པ་སྐུ་གཤེགས་ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་ཤིག་ན་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་བཀས་བཀོད་འོག་སྟོན་པའི་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ཡུལ་མགྷདྷ་རུ་འཚོགས་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འདུན་ས་དེའི་ཐོག་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་འཛོམས་ནས་བཀའ་ཡི་བསྡུ་བ་ཐེངས་གསུམ་པ་མཛད།ལྷག་པར་དུ་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པའི་རིང་བསྲེལ་རྣམས་ཆ་བརྒྱད་དུ་བགོས་ནས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་རྣམས་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་པའི་སྐབས་འདིར་ཞལ་ཕྱེ་རྒྱུར་གྲོས་ཏན་བཅས་ཏེ། དེ་དག་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་གྲངས་སུ་ཕྱེས་ནས་དགེ་སློང་མང་པོའི་ཕྱག་ཏུ་བཞག་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་དང་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཆེད་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ལ་བཀའ་མངགས་【5】གནང་། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་གོང་རོལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་དབུས་ཙམ་ལས་དར་རྒྱས་བྱུང་མེད་རུང་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐུ་དུས་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་གཞན་དག་ཏུའང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་མང་པོ་བཀའ་མངགས་གནང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་གནང་བ་མ་ཟད། དུས་རིམ་དེར་ཡུལ་ལུང་མི་གཅིག་ཀྱང་མི་རིགས་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དགུ་ལའང་【6】དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངཊ་གནང་ཞིང་དེ་དག་གིས་ཡུལ་དེ་དག་ཏུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་བའི་ལས་འགོ་བརྩམས།བཤད་ཚུལ་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་ནང་དོན་ཞིག་ནི་«无明研究，佛学杂论 »བྱ་བའི་རྩོམ་དེབ་ནང་དུའང་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་དགེ་འདུན་པ་མང་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་རྣམས་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་སར་ནང་ཆོས་སྤེལ་བར་བཀའ་མངཊ་གནང་【7】ཚུལ་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། 
ནང་ཆོས་དར་སྤེལ་བྱེད་སའི་ས་གནས་ལ་ཡུལ་མི་འདྲ་བ་དགུ་བགྲང་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པའི་གྲས་སུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་མིང་དེ་དངོས་སུ་ཐོན་ཡོད་པས། དུས་སྐབས་དེར་ཧི་མ་ལ་ཡ་འམ་རི་བོ་གངས་ཅན་གྱི་ཡུལ་འདིར་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་ཡོད་པ་གསལ་བོར་མཐོང་ཐུབ།འོན་ཀྱང་རང་རེ་བོད་ཀྱི་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཁག་གིས་གཙོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་རྣམས་སུ་དེའི་སྐོར་ཟུར་ཙམ་ཡང་འཁོད་མེད་པས་ང་ཚོས་དུས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་བྱུང་བ་དང་འཕེལ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་རྣམས་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་དཔྱད་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཡིག་ཚགས་ཁག་ལ་ཡང་གོ་བསྡུར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་ནས་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པ་ཡིན་ན་ད་གཟོད་གནད་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་གསལ་ཆ་གང་ལེགས་འདོན་ཐུབ་ངེས་ཡིན་སྙམ། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲ་ཞིག་དམིགས་གནད་དུ་བཟུང་ནས་བདག་གིས་རྒྱ་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་གཞུང་ཁག་ལ་ཅི་ནུས་ཀྱིས་ལྟ་ཀློག་དང་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། རྒྱ་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཡིག་ཚཊ་«大史第十二章：诸国归信»བྱ་བ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་གངས་རིའི་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་མོ་ཧྲི་མོའོ་བྱ་བ་ཞིག་བཀའ་མངགས་གནང་ཚུལ་【8】གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད་པ་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་། ཡིན་ན་ཡང་དཔེ་གཞུང་དེའི་ནང་དུ་དགེ་སློང་མོ་ཧྲི་མོའོ་བྱ་བ་ཞིག་ལས་དགེ་སློང་གཞན་གྱི་མཚན་ཡོད་ཚུལ་ལ་གསལ་ཁ་མ་བྱུང་། ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་གི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ནང་དུ་སང་གྷ་ལའི་བཤད་རྒྱུན་ཞིག་ལུང་དྲངས་ཡོད་པ་དེར་ཧི་མ་ལ་རུ་ཆོས་སྤེལ་བའི་གནས་བརྟན་གྱི་གྲས་སུ་ཀ་ས་པ་གོ་ཏ་དང་། ཨ་ལ་ཀ་དེ་བ་དང་། དུན་དུ་བི་ས་ར་དང་། ས་ཧ་དེ་བ་བཅས་དགེ་སློང་བཞི་ཡོད་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་ལ། ཕྱིས་སུ་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི་སཱན་ཅིའི་མཆོད་རྟེན་གཉིས་པའི་བུམ་པའི་ནང་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡར་ཆོས་སྤེལ་བའི་གནས་བརྟན་ཀ་ས་པ་གོ་ཏ་དང་། མ་ཛི་མ་གཉིས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་ཐོན་པར་བརྟེན་ཧི་མ་ལར་ཆོས་སྤེལ་བར་བཀའ་མངགས་གནང་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དངོས་ཡོད་ར་སྤྲོད་བྱུང་【9】ཚུལ་གསུངས་ཡོད། འདི་ཀོ་རྩོམ་ཡིག་མི་འདྲ་བ་དེ་དག་ཏུ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཧི་མ་ལ་ཡར་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་ཚུལ་བྲིས་ཡོད་པ་གསལ་རུང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་གང་ཞིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་ཡོད་མེད་ཐད་ལ་གསལ་ཁ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གནང་ཐུབ་མེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ཁོངས་ནི་བལ་ཡུལ་དང་ཁ་ཆེ་སོགས་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་ལས་བོད་དམ་རི་བོ་གངས་ཅན་གྱི་ཡུལ་འདི་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་མཁན་མིག་སྔའི་ཆར་བྱུང་མེད། ཅི་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་དོན་དུ་ཧི་མ་ལ་ཡར་འབོད་པའི་ཡུལ་དངོས་ནི་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་རི་བོ་གངས་ཅན་ཏི་སེ་གཉིས་ཀྱིས་བཟུང་བའི་ཡུལ་དག་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཞིང་། རི་བོ་གངས་ཅན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་མཐའ་བརྐྱངས་པའི་ས་ཁུལ་ནི་དེང་གི་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་ལ་དྭགས་དང་། ཁུ་ནུ། འབྲས་ལྗོངས། འབྲུག་ཡུལ། བལ་ཡུལ་གྱི་བྱང་རྒྱུད་དང་། ཤར་རྒྱུད་ལས་སོགས་པའི་མཐའ་རྣམས་དང་། བོད་ཀྱི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་འབར་མ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་པ་ཀི་སི་ཏན་བཅས་སུ་【10】ཁེལ་ཡོད་པ་ལ། གནའ་དུས་སུ་ཡུལ་དེ་དག་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་བྱེ་བྲག་པ་རེ་ཡིན་ཚུལ་ཡང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་རྣམས་སུ་འབྱུང་བས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ཁོངས་དངོས་དེ་ཡུལ་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་མིན་དེ་རྗེས་སུ་དཔག་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་མི་འདྲ་བ་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་བསྟོད་པ་རྣམས་སུ་རི་བོ་གངས་ཅན་ནམ་རི་ཁ་བ་ཅན་བྱ་བ་དེ་ནི་རི་བོ་གངས་ཅན་ཏི་སེར་ངོས་འཛིན་གནང་ཚུལ་འབྱུང་ལ། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པའི་མངོན་པ་མཛོད་དུ་ཡང་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་ཁ་བྱང་དུ་ཕྱོགས་ཏེ་ཁ་བ་མེད་པའི་རི་ནག་པོ་དགུ་འདས་པ་ན། རི་བོ་གངས་ཅན་ཏི་སེ་ཡོད་པར་【11】བཞེད་འདུག་པས།རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་ནི་རང་རེ་བོད་དང་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་གངས་ཅན་ཏི་སེའི་ཡུལ་ཁོངས་དེར་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ་ཞིག་ལ་ངོས་བཟུང་ན་ལུང་དང་རིགས་པས་གནོད་བྱེད་མང་དུ་འབབ་པ་ཡིན་ནོ།།
།
དེ་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐུ་དུས་སུ་ཧི་མ་ལ་ཡར་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་གང་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་ཡོད་མེད་དེ་བོན་དཔེ་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་འབྱུང་བའི་བརྗོད་གཞི་དེ་བཀོད་ནས་བལྟས་ན་ང་ཚོས་གནད་དོན་དེ་ཞིབ་ཙམ་སྔོག་འདོན་བྱ་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད། གཤམ་དུ་བདག་གིས་ནང་དོན་དེ་ཉིད་འདིར་དཔེ་འདྲེན་ཞུས་ནས་འགྲེལ་བཤད་ཞུ་ཐབས་ལ་འབད་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།དཔེར་ན་སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་དུ་”དྲི་གུམ་བཙན་པོའི་རིང་ལ་ནི།། བོད་ཁམས་ཕུང་དུ་ཐོ་བས་ན།། བོད་ལ་ཆོས་ཀྱང་ཟུར་ཙམ་དེ་རུ་བྱུང་། དེ་དུས་རྒྱ་གར་བ་ཨ་ཙ་ར་ཡི་ཡུལ།།དུན་ཙེ་པར་བུའི་མགོ་ཅན་གྱིས།། རྒྱ་གར་བྷུདྷ་དར་མའི་སྐད་རྣམས་བསྒྱུར།། རྒྱལ་བློན་སེམས་བསྒྱུར་སྣང་བ་དབང་དུ་བསྡུས།། རྒྱལ་པོ་གླེན་པ་དྲི་གུམ་དང་།། བོན་གཤེན་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ནི།། ཆེ་གཉིས་དྲེག་པའི་མེ་ཡང་སྤར།། ཆུང་གསུམ་འཕྲ་མའི་ཤིང་བསྣན་ནས།། བོན་བསྣུབས་ཆོས་ལ་བློ་གཏད་པས།། གཤེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ལྐོག་ཏུ་དམོས།། བདུད་མོ་ཀུན་ལ་བསྟབས་པར་བྱས།། དེ་སླད་བོན་བསྣུབས་དབུ་ཡོགས་ཀྱིས།། རྒྱལ་པོ་འབངས་ཀྱིས་དྲི་རུ་བཀུམ་”ཞེས་【12】སུ་འབྱུང་བ་དེའི་ནང་དོན་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་ཆོས་སྤེལ་བ་བོད་དུ་འབྱོར་ཡོད་སྐོར་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པ་མ་ཟད། དུས་དེ་ཤེད་དུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ཁོངས་ཀྱི་ཡར་ལུང་ཐུ་བྷོད་པའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་བའི་གཞི་རྐང་བཙུཊ་ཡོད་པའང་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་འབྱོར་བའི་ཆོས་སྤེལ་བ་དག་གིས་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་དང་བོན་གཤེན་བར་དབྱེན་འཕྲ་བྱས་ཏེ་བཙན་པོའི་བློ་ཁ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་ཅི་ཐུབ་བྱས་རྐྱེན། གྲི་གུམ་བཙན་པོས་བོད་ཡུལ་ནས་བོན་བསྣུབ་པའི་བྱ་འགུལ་རིམ་གྱིས་སྤེལ་བ་མ་ཟད་བཙན་པོ་རང་གི་སྐུ་སྲོག་ཀྱང་མཐར་འབངས་ལོ་ངམ་གྱི་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པར་མཐོང་ཐུབ།གཞན་ཡང་བསྒྲགས་གླིང་དང་རྩ་རྒྱུད་བསེན་ཐུབ། སྒྲ་འགྲེལ། དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན། མདོ་འདུས་སོགས་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་ཕལ་མོ་ཆེའི་ནང་དུ་གྲི་གུམ་བཙན་པོས་བོན་སྣུབ་སྐབས་རཌ་ཎ་སིརྡི་དང་ཟིང་པ་རཌ་ཎ་ཟེར་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སྣ་གཉིས་ཡོད་ཚུལ་བྲིས་ཡོད།ཡིན་ན་ཡང་དཔེ་གཞུང་དེ་དག་ཏུ་མི་སྣ་དེ་གཉིས་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྲང་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་བཤད་ཡོད་པ་ལས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད་མེད། འོན་ཀྱང་བོན་བསྣུབས་པའི་དུས་སྐབས་དེར་མི་སྣ་དེ་གཉིས་པོས་བཙན་པོའི་སྙན་དུ་”བོན་ནི་སྤྱོད་དཀའ་ཞིང་ཉམས་སུ་ལེན་མི་གཏུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ཅི་ནས་ཀྱང་སྣུབས་འཚལ་”ཞེས་བོན་སྣུབ་དགོས་པའི་རྟིང་སྐུལ་བྱས་ཚུལ་ལ་ང་ཚོས་མནོ་བསམ་བྱས་ཚེ། མི་སྣ་དེ་གཉིས་པོ་ནི་གོང་གསལ་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་འཁོད་པའི་ནང་དོན་ལྟར་དུས་སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དབུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་བར་འབྱོར་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སྣ་གཉིས་ཡིན་པར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་། དུས་སྐབས་དེར་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཁུལ་དུ་དམག་ཤུགས་དང་དཔལ་འབྱོར། ཆབ་སྲིད།རིག་གནས་སོཊ་གང་ཐད་ནས་ཐུ་བྷོད་བཙན་པོ་ལས་ནུས་སྟོབས་ཆེ་བ་བྱུང་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེས་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་སྤེལ་དག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ཁུལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་བའི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་གསལ་བོ་ཐུབ་པ་ཡིན།
།
མདོར་ན་གོང་གསལ་གྱི་དཔྱད་ཡིག་མི་འདྲ་རྣམས་སུ་བཀོད་པའི་ནང་དོན་ལ་བརྟེན་ནས་བན་ལུགས་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་རིང་ལ་ཁ་ཆེ་དང་བྲུ་ཤ་ཞང་ཞུང་སོགས་ནས་བོད་དུ་མུ་སྟེགས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་དར་བར་བརྗོད་ཡོད་པ་དེ་དང་། སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་བུདྡྷ་དྷརྨ་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཚུལ་བཤད་ཡོད་པ་འདི་བཞིན་བོན་གྱི་ཡིག་ཚགས་གཞན་གྱི་ནང་དུའང་རཌ་ཎ་སིརྡི་དང་ཟིང་པ་རདྣ་ཟེར་བ་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་སྤེལ་བ་ཁག་ཅིག་བོད་དུ་འབྱོར་ཡོད་པ་གསལ་ཞིང་། དེ་དག་གིས་རྒྱལ་གཤེན་གཉིས་ཀྱི་བར་གཡོ་ཇུས་དང་འཕྲ་མ་བཅུག་པའི་བྱ་ཐབས་སྤྱད་ནས་བོན་བསྣུབས་པར་བཤད་【13】ཡོད་པ་སོགས་ནི་བཤད་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་དང་ཚིག་ལ་གསལ་ཁ་ཐོན་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས། དོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་ཁག་མི་འདྲ་བ་དགུ་ལ་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་བཀའ་མངགས་གནང་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་ཧི་མ་ལ་ཡ་འམ་བོད་ཡུལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་བའི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཡོད་པ་དེ་དང་གནད་གཅིག་ཡིན་པར་གོ་ཐུབ་བོ།།
།
གཞན་གོང་དུ་དྲངས་པའི་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་གི་ལུང་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་བྱ་བའི་འབྲུ་དོད་ལ་བུད་དྷ་【བྷུདྡྷ】དང་དར་མའི་【དྷརྨ】ཐ་སྙད་སྤྱད་སྲོལ་བྱུང་འདུག་པ་དེ་ནི་དོན་དུ་དུས་རབས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་བའི་སྐབས་ཀྱི་དཔེ་རྙིང་རྣམས་ལ་གཅིག་མཚུངས་སུ་མངའ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་རུང་།ཕྱིས་ཀྱི་དུས་རིམ་ཁག་ནང་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་ཐ་སྙད་འདི་དག་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་དེ་རིམ་གྱིས་ཡལ་ནས་ཐད་ཀར་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ཞེས་བོད་སྐད་གཤའ་མའི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་འཐུས་པར་བྱས་ཡོད། དེ་བཞིན་གོང་གསལ་གྱི་ཚིག་དུམ་ཁྲོད་འབྱུང་བའི་ཨཙཱརྱ་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་དེ་ཡང་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་དང་སྔགས་མཁན།སློབ་དཔོན་སོགས་ལ་འབོད་སྲོལ་བྱུང་བའི་ཐ་སྙད་རྙིང་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ཚུལ་ནི་སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་དང་དཀར་ཆག་འཕང་ཐང་མ། དབའ་བཞེད་སོགས་དཔེ་གཞུང་རྙིང་གྲས་ཁག་མང་པོའི་ནང་དུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན།
།
གསུམ་པ། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་པའི་འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་ལ་དཔག་ནས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་བྱོན་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་ཡང་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་གི་ནང་དུ་ཁེལ་ཡོད་པའི་སྐོར།
།
གོང་དུ་གླེང་བའི་ནང་དོན་དེ་དག་གི་ཐོག་ནས་ང་ཚོས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་འབྱོན་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་དང་དུས་མཚུངས་ཙམ་ཡིན་པར་གླེང་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་བ་དངོས་དང་མཐུན་འགྱུར་ཆེ་རུང་། གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་བ་གསར་པ་འདི་རིགས་ཁས་ལེན་ཐབས་མེད་ལ། བདག་གིས་ལོ་མང་རིང་དཔྱད་ཡིག་མི་འདྲ་བ་གང་མང་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་རྗེས་རྙེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངོ་བོ་གསར་བའི་ལྟ་བ་འདིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ལ་རིང་སྐྱོན་འབྱུང་ངེས་སྙམ་རུང་། དོན་དངོས་ཐོག་རང་རེས་མཐོང་ཡུལ་དང་དཔྱད་གཞིར་གྱུར་བའི་དེ་སྔའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་བརྩི་ཚུལ་རྣམས་ཀྱང་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རང་དགར་བསྒྲིགས་པའི་ལོ་ཚིགས་ཙམ་ལས་དེ་དག་ལ་ཡང་ཁུངས་ཐུབ་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་ཞིག་མེད་པ་མངོན་གསུམ་ཡིན། གལ་སྲིད་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ལ་གཏན་ཁེལ་གྱི་ལོ་ཚིགས་ཤིག་གཞག་ཏུ་ཡོད་ན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བྱོན་མྱོང་པའི་མི་སྣ་གཅིག་གི་ལོ་ཚིགས་བརྩི་
ཚུལ་ལའང་འདི་ཡིན་དེ་ལུགས་ཀྱི་བརྩི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་འབྱུང་དགོས་དོན་མེད་པ་སུས་ཀྱང་མཁྱེན་ཐུབ། མ་གཞི་དེ་འདྲའི་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ཐུང་དུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ལ་འབད་པས་ལེན་པ་ཡིན་ཞིང་། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་རྒྱལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་འཁྲུངས་ལོ་དེ་ཉིད་སྟོན་པ་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པའི་ལོ་ཚིགས་ལས་སྔ་བར་གྱུར་ན་བོན་གྱི་ཤེས་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་རིང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། དེ་ལྟར་སོང་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱུང་འཕེལ་ཐུང་དུ་འགྲོ་བར་དོགས་ནས་བསམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ཐུང་དུ་བཏང་བ་ཙམ་ལས་རྒྱུ་མཚན་གཞན་མ་མཆིས།བོད་ཀྱི་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་སམ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་ཚིགས་ཇི་ལྟར་རིང་དུ་སོང་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་བོད་དང་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་འདིའི་བྱུང་བ་སྲིད་ན་རིང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་རུང་དེ་ཙམ་གྱི་གནད་ལའང་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་མཁན་རྣམས་ནི་མི་རིགས་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཉེས་པ་དུག་ཏུ་འདེབས་མཁན་དག་ཡིན་པ་ཡང་གླེང་གཞི་འདིའི་ཟུར་ནས་ཤེས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ།།
།
སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བས་གཙོས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་མཁན་རེ་གཉིས་ཤིག་གིས་བོད་རྒྱལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་ལོ་ཚིགས་དེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་【14】ཏུ་བཞེད་ཡོད་པ་ཕུད།དེ་བྱིངས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་མཁན་ཕལ་མོ་ཆེས་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་འཁྲུངས་ལོ་དེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ལྷག་ལ་ཁེལ་བའི་ངོས་འཛིན་མཛད་ཡོད་པ་ལས་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་སྐོར་གྱི་འདོད་ཚུལ་དེ་ཞལ་བཞེས་གནང་མེད། འོན་ཀྱང་བོད་རྒྱལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནས་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་བར་དུ་རྒྱལ་རབས་བདུན་སོང་བ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཞེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་མི་རབས་བདུན་དུ་བརྩིས་པའི་མི་རབས་རེ་རེར་ལོ་ལྔ་བཅུ་སོང་བར་ཆ་འཇོག་བྱས་ནས་བརྩིས་ན་ཁྱོན་བསྡོམས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་ཟིན་པར་འདོད་ཆོག་པ་དང་།ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་མཁན་གྱི་དགེ་སློང་འགའ་མངགས་གནང་པའི་དུས་ཚོད་ནི་སྤྱི་ལོའི་གོང་གི་ལོ་ངོ་222ཙམ་ལ་ཁེལ་བར་བཤད་ཡོད་པས་ཧི་མ་ལ་ཡར་ནང་ཆོས་སྤེལ་བའི་དུས་ཚོད་དེ་མ་མཐའ་ཡང་སྤྱི་ལོ་མ་ཚུགས་གོང་གི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་འམ་སུམ་ཅུའི་ནང་སྐོར་དུ་འཁེལ་བའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག་སྙམ་ཞིང་།འདི་ལྟར་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་བྱོན་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཏུ་ཁེལ་བའི་ངོས་འཛིན་སྟེང་ནས་བོད་རྒྱལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་བྱོན་པའི་ལོ་ཚིགས་དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་མ་ཚུགས་གོང་གི་ལོ་ངོ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་གི་གོང་རོལ་དུ་ངེས་ཐུབ་པ་དང་།རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་ཐོག་མར་དར་འགོ་ཚུགས་པའི་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཤད་ཀྱང་བོད་དུ་དམ་ཆོས་ཐོག་མར་དར་བའི་དུས་རིམ་དེ་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་ཁེལ་ཚུལ་ལ་ངེས་རྙེད་ཐུབ་པ་ཡིན། དུས་སྐབས་དེར་«佛教传入应在秦始皇时代再以»ནང་ཆོས་སྤེལ་བར་མངཊ་པའི་དགེ་སློང་རྣམས་ལས་ཁ་ཅིག་ནི་དེང་གི་ཤན་ཅིང་སྟེ་གནའ་དུས་རང་རེས་ལི་ཡུལ་དུ་འབོད་པའི་ཡུལ་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཤིན་དབྱང་【15】ཟེར་བའི་གནས་སུ་【16】འབྱོར་ཞིང་། ཡུན་རིང་མ་སོང་བར་ཆོས་སྤེལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལའོ་དབྱང་«洛阳»བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་བུདྡྷ་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་བྱེད་འགོ་བརྩམས། ཆོས་སྤེལ་བ་དེ་དག་རྒྱ་ནག་ཏུ་འབྱོར་བའི་དུས་ཚོད་ནི་ཆིན་ཧྲི་ཧན་«秦始皇»གྱི་ཁྲི་ལོ་སོ་གསུམ་གྱི་གོང་དུ་བྱུང་བར་བཞེད་ཡོད་ལ། རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ནི་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་༢༧༤ཙམ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ནང་ཆོས་དར་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་༢༢༢༥་ལྷག་སོང་ཟིན་པར་བཞེད་ཡོད།ཆིན་ཧྲི་ཧན་གྱིས་དུས་སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་ཏུ་”禁不得祠”ཞེས་བུདྡྷ་བཀག་འགོག་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཚུལ་སྐོར་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་《史记·秦始皇本纪》【17】བྱ་བའི་ནང་དུ་འཁོད་ཡོད་པས་ཆན་ཧྲི་ཧན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་ནི་དོགས་གཞི་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། གང་ལྟར་ཡང་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་འཕེལ་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དེ་དང་ཆིན་ཧྲི་ཧན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་འཕེལ་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་གཉིས་པོ་དུས་རབས་གཅིག་གི་ནང་ཙམ་སྟེ། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་གི་དུས་སྐབས་ནང་ཁེལ་ཡོད་པའི་ཚུལ་དེ་རྒྱ་བོད་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མི་འདྲ་བ་ཁག་གི་སྟེང་ནས་གུང་སྒྲིག་གཏུབ་པ་ཞིག་ཡིན།ཡིན་ན་ཡང་ད་རུང་བསམ་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ནི་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁག་དགུ་ལ་ནང་ཆོས་སྤེལ་བར་མངགས་པའི་རྒྱལ་ཁག་མི་འདྲ་བ་དགུ་བོའི་མིང་གི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་མིང་འདི་ཐོན་མེད་པས། ཕལ་ཆེར་དུས་སྐབས་དེར་ཧི་མ་ལ་ཡའམ་བོད་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་བར་འབྱོར་བའི་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་བའི་གཞི་རྐང་བརྟན་པོ་མ་ཚུགས་རྐྱེན་སླད་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་དུ་ནང་ཆོས་སྤེལ་བར་བསྐྱོད་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་སྲིད་པ་སོགས། གནད་འགག་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་ལྷ་ཐོ་རེ་སྙ་བཙན་ནམ་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བརྙེས་པར་བཤད་པ་དང་། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་སུ་བོད་ཡིག་གསར་དུ་བཟོས་ཤིང་དམ་ཆོས་ཐོག་མར་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བཤད་པ་སོགས་ལ་ཞིབ་མོར་དཔྱད་ན་དཔྱད་དོན་ཟབ་མོ་རེ་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བ་ཞིག་གོ།
།
བཞི་བ། བོན་བསྣུབས་པའི་དུས་རིམ་གསུམ་ཀ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་དར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྣུབས་ཚུལ་བཤད་པ།
།
བོན་གྱི་བསྟན་འབྱུང་དེབ་ཐེར་ཁག་ཏུ་བཤད་པའི་བོན་བསྣུབས་ཚུལ་དེར་དུས་རིམ་གསུམ་ཙམ་དུ་དབྱེ་ཆོག་ཅིང་། བོན་དཔེ་སྒྲ་འགྲེལ་དང་བསྒྲཊ་པ་གླིང་གྲགས།རྩ་རྒྱུད་བསེན་ཐུབ་དང་དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན་སོགས་སུ་དུས་རིམ་དེར་རྒྱལ་གཤེན་གཉིས་པོ་དབང་ཤུགས་དང་ཐོབ་ཐང་སོགས་གང་ཅིའི་ཐད་འདྲ་མཉམ་ཙམ་དུ་གྱུར་རྐྱེན། བོན་པོ་དང་སྐུ་གཤེན་རྣམས་ཀྱིས་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་སྲིད་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ལ་ཐེ་བྱུས་དང་དབང་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཐལ་དྲགས་ནས་རྒྱལ་གཤེན་གཉིས་པོ་ཆོས་སྲིད་འཛིན་ཕྱོགས་ལ་ཁ་མ་འཆམ་པས། མཐར་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དབུས་ནས【18】བོན་བསྣུབས་པར་བཤད་ཡོད།འོན་ཀྱང་བཤད་ཚུལ་དེ་དག་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ནི་སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་ནང་དུ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་རྒྱ་གར་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་དར་བས་ལན་ཚུལ་བྲིས་ཡོད་པ་ནི་གོང་བརྗོད་ལྟར་ཡིན་ལ། གནད་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་རྣམས་ནི་དོན་ལ་གནས་པའི་བཤད་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་མི་འདྲ་བའི་ཐོག་ནས་ར་འཕྲོད་ཀྱི་ཡོད། དུས་རིམ་དེར་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོས་ཅིའི་ཕྱིར་བོན་བསྣུབས་པ་དང་ཅི་ཞིག་ལ་ལོ་ངམ་རྟ་རྫིས་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་བཀྲོངས་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཡོད་ཚད་རྒྱལ་གྱི་གོ་ས་གཤེན་གྱིས་འཕྲོག་དོག་གིས་ཡིན་པ་དང་། བཙན་པོའི་ཐུགས་སུ་གདོན་ཞུཊ་ཏེ་ལོ་ངམ་དང་འཐབ་པས་བཙན་པོ་གྲི་རུམ་བཀུམ་སོང་བ་སོགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་【19】རྣམས་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་བཟླས་ཏེ་གླེང་བ་ཙམ་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གསང་རུམ་རྣལ་མ་ཞིག་སྔོགས་ཐུབ་མེད་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པས་བྲིས་པའི་དཔེ་གཞུང་རྣམས་སུ་ཡང་གྲི་གུམ་བཙན་པོས་བོན་བསྣུབས་ཚུལ་བརྗོད་སྐབས་གདོན་ཞུཊ་པ་སོགས་ཀྱི་བཤད་གཞི་རྣམས་སོར་བཞག་ཏུ་བཀོད་ནས་གླེང་ཁུལ་གནང་ཡོད་པ་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟུར་ཕྲ་ས་ཞིག་དང་གནད་ཟབ་ས་ཞིག་གླེང་ཐུབ་མེད། གཞན་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་དུ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་དར་བས་བོན་བསྣུབས་ཚུལ་འཁོད་ཡོད་པ་བཞིན་ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་དར་བས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་བོན་ཅུང་ཟད་བསྣུབས་ཚུལ་བཤད་པ་ལ་ཞིབ་མོ་རེ་དཔྱད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཡིན། བོན་བསྣུབས་པའི་དུས་རིམ་གཉིས་པ་དེ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་སུ་ཡིན་ཚུལ་བོན་མ་ནུབ་པའི་གཏན་ཚིགས་བྱ་བའི་ནང་དུ་གསལ་རུང་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་མང་དག་ཅིག་ཏུ་སྲོང་བཙན་སྐབས་བོན་བསྣུབས་སྐོར་གྱི་གསལ་ཁ་བྱུང་མེད། རྒྱུ་མཚན་དེས་ཕྱིས་ཀྱི་བོན་ལུགས་འཛིན་མཁན་ཕལ་མོ་ཆེའི་ཁྲོད་ན་རྗེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་སུ་བོན་བསྣུབས་མེད་པར་འདོད་མཁན་ཡང་བྱུང་ཡོད། དུས་ཕྱིས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་པ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་གནང་མཛད་པའི་དེབ་ཐེར་ཁག་ཏུ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་རིང་ལ་བོན་བསྣུབས་མེད་པའི་ལྟ་ཚུལ་བཏོན་ཏེ་བཙན་པོ་འདི་ཉིད་བོན་ལུགས་ཀྱི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད་【20】ཡོད།འོན་ཀྱང་མེས་པོ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་རྒྱུད་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་ཆེ་ཙམ་བཏང་
ཡོད་པ་ནི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དང་བཀའ་གཙིཊ་ཀྱི་རྡོ་རིང་རྣམས་སུ་གསལ་བས་དུས་སྐབས་དེར་བོན་བསྣུབས་ཡོད་པ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད་སྙམ། གང་ལགས་ཤེ་ན། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཚད་ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ན་དེ་ཙམ་དུ་བོན་ལ་རྡུང་རྡེག་དང་ཉམ་རྒུད་ཐེབས་པ་ནི་དངོས་བྱུང་གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་ཡོད་ལ། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་རབས་རིང་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་【221】མང་པོ་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ལ་བསམ་ན་ཡང་དུས་རིམ་དེར་བོན་བསྣུབས་ཡོད་པ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ།། བོན་བསྣུབས་པའི་དུས་རིམ་གསུམ་པ་དེ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་འཁེལ་བའི་སྐོར་བན་བོན་གཉིས་པོའི་ཡིག་ཆ་ཁག་རྣམས་སུ་གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད་ལ། བཙན་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མདུན་གྱི་རྡོ་རིང་དུ་ཡང་ཆོས་གཞན་སྤྱོད་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་གཙིཊ་གནང་ཚུལ་【21】གསལ་བ་དང་། དབའ་བཞེད་སོགས་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་གཞན་གྱི་ནང་དུ་ཡང་དེའི་སྐོར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པས་དུས་སྐབས་དེར་ཆོས་གཞན་སྤྱོད་མི་ཆོག་པའི་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པ་ནི་དོན་དངོས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་སྟོན་མིན་ཙེན་མིན་ལ་བཤད་པའམ་ཡང་ན་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་སྤྱོད་མི་ཆོག་པར་བཤད་པ་ཞིག་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་སྙམ། མདོར་ན་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་ནས་བཟུང་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་བར་གྱི་རྒྱལ་རབས་གསུམ་རིང་ལ་བོན་བསྣུབས་པར་བཤད་པ་ནི་མཐར་གཏུགས་ན་བཙན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བོན་སྤངས་ཆོས་སྒྲུབ་ཀྱི་མཛད་སྤྱོད་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་ནོ།།
།
ཞར་བྱུང་། ཧི་མ་ལ་ཡ་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཚིག་འགྲེལ་དང་ས་ཁོངས་གང་དུ་གཏོགས་མིན་སྐོར།
།
འདི་ནས་མར་ལ་ཧི་མ་ལ་ཡ་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ནང་དོན་དང་དེ་ཉིད་ཡུལ་གང་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་དགོས་མིན་སོགས་གླེང་རྒྱུ་ནི་གོང་གསལ་གྱི་ས་གནད་སྐོར་ཞིབ་མོར་ཤེས་པའི་ལམ་དམིགས་ལྟ་བུར་སོང་ཙང་གཤམ་དུ་དེ་སྐོར་རགས་རིམ་ཙམ་ཞིག་འགྲེལ་རྒྱུ་ཡིན།
།
ཞིབ་འཇུག་པ་འགའ་ཞིག་གིས་བལ་ཡུལ་དང་ཀསྨིར་བྱ་བ་སོགས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མཐའ་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་ཡུལ་བྱེ་བྲག་པ་རེ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ཡིན་པར་བརྗོད་རུང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་སོ་ཅོག་རྣམས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ཁོངས་དངོས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་ཐབས་མེད། ཧི་མ་ལ་ཡར་འབོད་པའི་ཡུལ་དངོས་ནི་རང་རེ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་གོ་དགོས་པ་ཡང་གངས་ཅན་ལྗོངས་དང་གངས་རིའི་ཡུལ་དུ་འབོད་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ཀསྨིར་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ལ་གངས་རིའི་ཡུལ་དང་གངས་ཅན་སོགས་སུ་འབོད་སྲོལ་བྱུང་མེད་པས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན། ལར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གཉིས་གསུམ་ཙམ་གྱི་སྔ་རོལ་དུ་རང་ཅག་གནས་པའི་ཡུལ་ལ་ཉེ་འཁོར་ཁྱིམ་མཚེས་དག་གིས་ཧི་མ་ལ་ཡར་འབོད་པ་ལས་བོད་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་འབོད་སྲོལ་མ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྲིད་མོད། གལ་སྲིད་དུས་སྐབས་དེ་ཙམ་ལ་རང་རེར་བོད་དུ་འབོད་ཀྱི་ཡོད་པར་བསམ་ཡང་དེ་ནི་རང་ཅག་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་ངོས་ཀྱི་འབོད་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རེའི་ཡུལ་ལ་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་ཀེ་ལ་ཤ་སོགས་སུ་འབོད་སྲོལ་བྱུང་འདུག་པ་ནི་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གཞུང་རྣམས་སུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་རི་བོ་གངས་ཅན་དང་གངས་རིའི་ཡུལ་དུ་འབོད་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པ་ཡང་སྒྲ་སྒྱུར་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཁག་ལ་ཞལ་གསལ་བས་ཤེས་ཐུབ་མོད།འོན་ཏེ་དུས་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱ་གར་བས་འབོད་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡ་བྱ་བ་དང་ཀཻ་ལ་ཤ་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱང་། རྒྱ་གར་དང་བོད་ཀྱི་བར་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གནས།སྲིད་དང་ཚོང་གི་འབྱོར་བའི་ལས་དོན་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་ནས།བོད་མི་རྣམས་ཡང་རྒྱ་གར་བས་རང་རེར་ཇི་ལྟར་འབོད་ཚུལ་གྱི་བརྡ་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཅིང་ངག་ཏུའང་གོམས་པར་གྱུར། རྒྱུ་མཚན་དེས་ཕྱིས་སུ་བོད་ཀྱི་མཁས་པས་མཛད་པའི་བརྩམ་ཆོས་རྣམས་སུའང་བོད་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚོན་ཐབས་ལ་གངས་ཅན་དང་ཀཻ་ལ་ཤ་འམ་ཧི་མ་ལ་ཡ་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཐད་ཀར་བཀོལ་བའི་སྲོལ་བྱུང་བ་མ་ཟད་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་བོད་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་གཉིས་པོ་གནའ་ནས་ད་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་རང་རེས་རེས་མོས་སུ་སྤྱད་དང་སྤྱོད་བཞིན་པ་འདི་མཐོང་ཆོས་ཡིན། གནའ་དུས་སུ་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་བོ་དེ་ནི་རི་བོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཡང་རྩེ་དང་ལྷ་ཆེན་རྣམས་འདུ་བའི་གནས་མཆོག་ཅིག་ཏུ་{devahumi} ངོས་འཛིན་【22】བྱས་ཤིང་།སྟོན་པ་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པས་ཧི་མ་ལ་ཡ་ནི་རི་བོ་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་ལ་གནས་དེར་སྒོམ་སྒྲུབ་ཀྱང་གནང་མྱོང་ཚུལ་【23】འཁོད་ཡོད།གཞན་དུ་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡ་ཟེར་བའི་ནང་དོན་ལ་གངས་རི་ལས་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་ཡོད་པར་གླེང་བ་དང་། “ཧི་མ་ཧན་”ནམ་”ཧི་མ་ལ་ཡ་”ཟེར་བ་འདི་ཡང་“ཧི་མ་”དང་“མ་ལ་ཡ་”གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་མིང་ཚིག་ཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ་”ཧི་མ་”ནི་གངས་དང་”མ་ལ་ཡ་”ནི་སྐྱེད་ཚལ་ལ་འཇུག་སྐོར་ཡང་བརྗོད་ཡོད། ཡང་ན་”ཧི་མ་”དང་”ཨ་ལ་ཡའི་”གྲུབ་ཚིག་ཀྱང་ཡིན་སྲིད་ལ་དེ་ནི་གངས་ཀྱི་འདུ་གནས་ཞེས་པའི་དོན་ཡང་ཡིན་ཚུལ་བཤད།ཧི་མ་ལ་ཡ་འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་གྱི་ཧིན་རྡུའི་ཆོས་ལུཊ་དང་གཅེར་བུ་བའི་ཆོས་ལུགས། ཤཀྱཱའི་ཆོས་ལུགས་དང་གཡུང་དྲུང་བོན་སོགས་གང་གི་ཐོག་ནས་བཤད་ཀྱང་ཁག་ཚང་མའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་སུ་རྒྱུན་མཐོང་དུ་གྱུར་བའི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་པ་སྨྲོས་མེད་ཡིན། གནའ་དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུཊ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་དེ་ཉིད་སེམས་ཀྱི་དག་ཞིང་དང་སྨོན་ལམ་འདེབས་སའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་【24】བྱེད་སྲོལ་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་རང་རེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་གཞུང་རྣམས་སུ་འབྱུང་བའི་བྱང་ཕྱོགས་ཤམ་བྷ་ལའི་ཞིང་ཁམས་བྱ་བ་དེ་ཡིན། གངས་ཅན་ཏི་སེ་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཁེལ་ཡོད་པས་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཕྱོགས་ཤམ་བྷ་ལའི་ཞིང་ཁམས་དེ་གངས་ཅན་ཏི་སེ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་ཅིང་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་གཞུང་དུའང་དེ་ལྟར་འཁོད་ཡོད། གནའ་དུས་སུ་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་དེར་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བོད་དུ་དར་བ་ནས་བཟུང་བོད་དམུན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སླར་རྒྱ་གར་ལ་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་མ་ཟད། བྱང་ཕྱོགས་ཤམ་བྷ་ལའི་ཞིང་ཁམས་བྱ་བ་དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ལ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱས། འོན་ཀྱང་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཕྱོགས་ཤམ་བྷ་ལ་ཟེར་བ་དེ་བོད་གངས་རིའི་ཡུལ་ལ་ཚུར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ནས་དད་ཅིང་མོས་པ་ནི། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་གསང་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་བྱ་བ་ལ་སོགས་གངས་ཏི་སེར་བསྒོམ་བྱེད་ཅིང་བཞུགས་ཡོད་ཚུལ་འབྱུང་བ་དེས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ།།
།
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།
།
【1】བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༡༩༨༧ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་གི་ཤོག་ངོས་༢༤༤པར་”གྲི་གུམ་གྱི་དུས་སུ་ཡུ་འགུར་ས་སྣ་བྱ་བ་ན་མུ་སྟེག་བྲེག་པའི་བོན་པོ་ཝ་ཞ་བྱ་བ་ཞིག་ལ་བོན་བྱུང་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་ནས་གནམ་ལ་ལྷབ་ལྷབ་འཕུར་ཞིང་ཁ་ནས་ཐོལ་ཐོལ་སྨྲ།ཤིང་ལ་འབྲེང་དུ་འདྲ་ཞིང་རྡོ་ལ་ལྷུ་གཟུགས་བྱེད་པ་དེས། ཞུགས་བཅད་ཀྱི་བཙན་ལ་ལས་སུ་མཆོད་དོ་ཞེས་པའི་”དོན་དང་འདྲ་བ་ཞིག་ནི་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་【关于佛教何时传入中国，大多数学者均以汉明帝夜梦金人，然后遣使求法为始传的时间。这个说法最早见于《四十二章经))、《牟子理惑论》等书。这些经籍记载，汉明帝在永平年间(公元58年至公元75年)夜梦金人，浑身放光，在宫殿环绕飞行。】ནང་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད།
【2】《巴利文经典》阿育王拍了许多长老到全国各地乃至国外传播佛教。主要派往的地区有九处，分别由九名传教师负责–末示摩被派往雪山地区，即喜马拉雅山一带。
【3】བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་རྣམས་སུ་ཁོད་པོ་བློ་གྲོས་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་སྦས་ཞབས་བྲག་ནས་གཏེར་དུ་བཞེས་པར་བཤད།
【4】བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་ཁག་འགར་བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁའ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་༩༧༠ཙམ་ལ་བྱོན་པར་བཞེད་པ་དེ་ཅུང་མི་འགྲིག་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་སྲིད་རྒྱུད་ཁ་བྱང་ནང་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཏུ་བྱོན་པའི་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐོར་འབྱུང་བས་སོ།།
【5】སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་འདིར་བོན་བསྟན་ཕྱི་དར་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་སྨན་རིའི་མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་དང་བོན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་མང་དག་ཅིག་ལུང་བསྟན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་འདུག་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རབས་པས་ལྷད་བཅོས་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་ཡོད།
【6】韩伟，《佛教传入应在秦始皇时代再议》；据传他把释迦牟尼的舍利分为八万四སྒྲུ份，送往各地供养（中国得十九份），以弘扬佛教。在他的推动下，佛教向北传布到克什米尔，巴基斯坦北部，阿富汗南部，进而传到中亚、西域；向西传到安息、大夏、埃及、希腊。
རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་བཀོད་པའི་ནང་ཆོས་སྤེལ་སའི་རྒྱལ་ཁག་དགུ་བོའི་གྲངས་འདྲེན་བྱེད་ཚུལ་ལ་གཞན་དག་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་བྱུང་ཡོད།
【7】ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་ཤོག་ངོས་༡༤༥་པར་གསལ།
【8】《五明研究，佛学杂论》在阿育王之前，佛教主要流行于恒河流域，是区域性的宗教；但在阿育王之后，佛教从恒河流域迅速扩展到全印度，并传播到国外，逐渐发展成为世界性的宗教。
【9】第十二章诸国归信；００六派末示摩长老到雪山地方，派须那和郁多罗二位长老到金地。
【9】ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་ བསྒྲིགས་ཀྱི་ཤོག་ངོས་༡༤༥་པར་གསལ།
【10】吕红亮；四川大学博士学位论文《喜马拉雅考古学文化比较》12页。
【11】《阿毗达磨俱舍论》。印度世亲著，玄奘译，30卷。此北九黑山雪香醉山内。
【12】སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་ལག་བྲིས་མའི་ཤོག་ངོས་སུ་གསལ།
【13】བོད་ལྗོངས་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༢༠འི་ཟླ་བར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད་དུ་གསལ།
【14】འགྲོ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་མཛད་པར་གྲགས་པའི་རྩ་རྒྱུད་གསང་བ་བསེན་ཐུབ་ཀྱི་འགྲེལ་ཡིད་བཞིན་རྣམ་པར་བཀོད་པའི་རྒྱན་དུ་གསལ། དཔེ་གཞིའི་ཡོང་ཁུངས་མཁས་དབང་སྤྲེལ་བཙུན་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཡིན།
【15】སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བའི་འདོད་ཚུལ་ཞིག
【16】འགའ་ཞིག་ཏུ་ཧའོ་ནན་གྱི་ལའོ་དབྱང་ཡང་བྲིས་པ་འབྱུང་།
【17】韩伟；《佛教传入应在秦始皇时代再议》3页。
【18】韩伟；《佛教传六应在秦始皇时代톍议》2页。
【19】སྤ་བསྟན་རྒྱལ་བཟང་པོས་མཛད་པའི་དར་རྒྱས་གསལ་གྱི་ཤོག་ངོས་སུ་གསལ།
【20】བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁས་མཛད་པར་གྲགས་པའི་མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་དུ་གསལ།
【21】ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་བརྩམས་པའི་ཞང་བོད་ཏི་སེའི་འོད་ཀྱི་ཤོག་ངོས་སུ་གསལ།
【22】བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་མདུན་གྱི་རྡོ་རིང་དུ་གསལ།
【23】BUDDHISMANDTHE HIMALAYAS — by Bhante S. Dhammika (Spiritual Advisor, Buddha DhammaMandalaSociety)
【23】《相应部二册》137页。
【24】《本生经四册》216，230，233页。
【25】དབའ་བཞེད་ལག་བྲིས་མའི་དཔེ་རྙིང་དུ་གསལ་ཞིང་། དཔེ་ཆའི་ཡོང་ཁུངས་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་བཀྲ་ཤིས་འཚོ་ཡིན།
【佛教传入中国的时间,学术界多数认为是在汉明帝时,但是这种说法是不对的。《史记·秦始皇本纪》有”禁不得祠”的记载,”不得”当为佛陀之音译,佛祠者即佛寺。始皇下令禁止,足见佛教在当时社会的普及。因此,我们应把佛教传入的时间修正为秦始皇时代。】
།
བསམ་ཚུལ་ཕྲིས།